مفهوم جهادکبیر اخیراً توسط مقام معظم رهبری، وارد ادبیات سیاسی - اجتماعی و فرهنگی کشور شده و شایسته است برای تعریف آن، از فرمایشات معظم له استفاده نمائیم.
رهبر انقلاب، در چند مرحله با استناد به آیات قرآن در راستای این موضوع فرمودند: جهاد کبیر یعنی تبعیت نکردن و پیروی نکردن از کفار و مشرکین (دشمنان)، ایستادگی و مقاومت در برابر آنها و پیروی کردن از الگوی خود، در همه عرصه ها به علاوه جهاد فرهنگی و تبلیغی با دشمنان به وسیله قرآن؛ « فلاتُطِع الکافرین و جاهِد هُم به جهادًکبیرا» (فرقان آیه 52)
در این بیان چند نکته نهفته است:
اولاً به فرمایش ایشان و طبق آیه قرآن، مسلمانان از تبعیت از دشمن نهی شده اند.
مسلمان ها بعد از اسلام و رسالت پیامبر بزرگوار(ص) در برطرف کردن جهل و غفلت، دیگر مجاز به پیروی و دنباله روی از دشمن نیستند.
ثانیاً؛ لازم است مسلمانان، از خود یعنی از قوانین متعالی اسلام تبعیت نمایند و در هر زمینه ای مسلمانان از الگوی اسلامی پیروی کنند.
ثالثاً؛ مسلمانان وظیفه دارند به وسیله قرآن کریم و معارف و حقایق الهی آن علیه دشمن جهاد و تلاش فرهنگی و تبلیغی بزرگ انجام دهند (جهاداً کبیرا)
بنابراین به تعبیر موجز، جهاد کبیر یعنی؛ تبعیت و پیروی نکردن از دشمن، تبعیت از الگوی اسلام و جهاد بزرگ فرهنگی_تبلیغی علیه دشمن به وسیله قرآن کریم و معارف آن.
این جهاد (جهاد کبیر) با جهاد اصغر و اکبر تفاوت دارد و حد فاصل بین آن دو قرار می گیرد، یعنی؛
ما با سه نوع جهاد روبرو هستیم:
جهاد اصغر یا همان جهاد مسلحانه با دشمنان جهادی است که بعضاً از آن به جنگ سخت تعبیر می شود. جهاد اکبر یا همان جهاد با نفس که بالاترین و سخت ترین مرحله جهاد است . جهادکبیر یا همان جهاد فرهنگی و تبلیغی علیه هجمه همه جانبه فرهنگی دشمن و مقابله با الگوهای رفتاری مورد نظر دشمن در حوزه های اعتقادی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، هنری و جهادی که با معرفی الگوی اسلامی اجازه پیروی از الگوی دشمن را نمی دهد. جهادی که از جهاد اصغر بزرگتر و سخت تر است اما به بزرگی و سختی جهاد اکبر نیست.
الزامات جهاد کبیر کدامند؟
وقتی جهاد کبیر پیروی نکردن و عدم تبعیت از دشمن است و مسلمان باید از الگوی اسلامی و قرآنی پیروی کند و با دشمن نیز جهاد تبلیغی و فرهنگی نماید، بنابراین در عمل نیازمند است؛
- دشمن را خوب بشناسد.
- از اهداف دشمن با خبر باشد.
- برنامه دشمن را مدنظر داشته باشد.
- ابزارها و شیوه های دشمنی دشمن را بشناسد.
- به اسلام و قرآن و قوانین و برنامه های اسلامی در حوزه های مختلف آگاه باشد.
- الگوی عملی و رفتاری اسلام در هر حوزه را در اختیار داشته باشد.
- مرزهای فرهنگ خودی و دشمن را بخوبی بشناسد و مراقب باشد هر کجا اقدامات او به مرز خواست و اراده دشمن نزدیک شد، از آن خواسته و آن راه اجتناب کند.
- بر اساس الگوهای دینی و اسلامی رفتار کند.
- به دیگران آگاهی بدهد و روشنگری نماید.
- تلاش و کوشش کند به کمک قرآن و دستورات قرآنی به جنگ و جهاد فرهنگی علیه فرهنگ دشمن برود.
- فرهنگ دشمن را به چالش بکشد و نقاط ضعف آنرا عیان کند.
- فرهنگ خودی را معرفی کند و نقاط قوت آنرا به جامعه بشناسد و...
اینها همه نیازهای جهاد فرهنگی است و جهادگران مسلمان باید برای جهاد کبیر نسبت به آنها اقدام نمایند و لذا الزامات جهاد فرهنگی قبل از ورود به این عرصه و حین جهاد به حساب می آیند.
با در نظر گرفتن مسایل و واقعیت های روز، منظور از جهاد کبیر در حوزه های فرهنگی - اقتصادی- سیاسی- هنری - اجتماعی چیست ؟
منظور از جهاد کبیر در حوزه های مختلف این است که وقتی گفته می شود مسلمان نباید از دشمن تبعیت کند و باید از الگو و برنامه کاری (اسلام) پیروی کند در اقتصاد و سیاست و هنر و اجتماع هم نباید دنباله رو دشمن باشد و باید الگوی اسلامی خودش را مبنای رفتار و عملش قرار دهد و علاوه بر این باید به وسیله قرآن کریم علیه دشمن در همین حوزه ها نیز جهاد تبلیغی و فرهنگی کند، این عمل او باید صورت عینی پیدا کند.
جلوه های عینی جهاد کبیر در عرصه های مختلف عبارتند از:
جهاد کبیر در حوزه اقتصادی؛ پیروی نکردن از الگوی اقتصاد لیبرالی و سرمایه داری غرب که اصلا هیچ توجهی به عدالت اجتماعی و استقلال اقتصادی کشور ها و ملت ها ندارد.
تبعیت از الگوی اقتصادی اسلامی که در حال حاضر توسط ایران اسلامی مطرح شده یعنی الگوی بومی اقتصاد مقاومتی.
جهاد کبیر در حوزه فرهنگ؛ پیروی نکردن از فرهنگ مادی و دنیوی غرب که توجیه گر سرمایه داری و اشرافیت است و اعتقاد بر این دارد که سعادت هر انسان بر زندگی، یعنی دنیا او و آن هم به میزان برخورداری و بهره مندی اش از مواهب ختم می شود.
تبعیت از فرهنگ غنی اسلامی و قرآنی که به معنی و معنویت اصالت می دهد و مادیات و دنیای مادی را وسیله و ابزار دستیابی به معنویت می شناسد و معتقد است. انسانی سعادت مند است که با تقوی تر و پرهیزگارتر است.
جهاد کبیر در حوزه سیاسی؛ پیروی نکردن از الگوی غربی که سیاست و قدرت را برای تسلط بر دیگران و تمنیّات مادی می خواهد و در این راه هر چیزی را مجاز می شمارد ولو با ریختن خون انسان های بی گناه و در نوردیدن مرز های انسانیت و اخلاقیت.
پیروی و تبعیت از الگوی اسلامی سیاسی که حکومت و قدرت را می خواهد برای برقراری عدالت، رفع محرومیت و مقابله با ظلم و ستم و استکبار، اقامه نماز و بندگی و امر به معروف و نهی از منکر.
جهاد کبیر در حوزه هنری؛ پیروی نکردن از الگوی هنری غرب، تبعیت نکردن از الگوی هنری متکی بر لذت جویی از جنس زن، الگوی مبتنی بر سکس و عریان کردن زن برای مقاصد پست دنیایی و بهره مندی های اقتصادی و افزایش سود و استمرار سرمایه داری.
تبعیت از الگوی هنری اسلامی که هنر را جلوه ای از زیبایی ها می داند و آن را در خدمت انسانیت، رشد، تکامل، سعادت و معنویت به کار می گیرد.الگوی هنری اسلامی که حواس مختلف انسان را فعال می کند و برای فهم بیشتر و دقیق تر عالم خلقت و رسالت و مسئولیت انسان به کار می برد.
جهاد کبیر در حوزه اجتماعی؛ پیروی نکردن از الگوی اجتماعی غرب که زندگی اجتماعی را به توده تنها تبدیل کرده و برای خانواده، ارتباطات انسانی، ارتباطات اجتماعی و عواطف و نیاز های روحی هیچ برنامه ای ندارد و بجای ازدواج و پیوند زناشویی، ارتباطات نا مشروع و آزاد را توصیه می کند و تشکیل خانواده و تولید نسل را امری زائد می داند، طلاق و جدایی زن وشوهر را ارزش تلقی می کند و برای آن جشن می گیرد (جشن طلاق) و آن را ترویج می کند.
پیروی کردن از الگوی اجتماعی اسلام که اصالت را به خانواده و محیط صمیمی خانه و دور هم بودن انسان ها می دهد و برقراری ارتباطات و صله رحم، دلجویی و رفع نیازمندی همدیگر را ارزش می شمارد.
وظیفه جامعه فرهنگیان برای ادای این تکلیف شرعی و انقلابی چیست ؟
وظیفه جامعه فرهنگیان در جهاد کبیر این است که:
الف ، فرهنگیان؛ پیش و بیش از دیگران به الزامات این جهاد پایبند باشند. یعنی به عنوان یک مسلمانِ مومن متعهد بکوشند تا عملا از الگوی دشمن در عرصه های مختلف تبعیت نکنند و پیرو عملی الگوی اسلامی وضوابط و دستورات اسلامی در همه زمینه ها باشند.
ب؛ به عنوان فعالان عرصه فکری و فرهنگی، دشمن را خوب بشناسند و به مردم بشناسانند. اهداف، برنامه ها و اقدامات دشمن را به موقع به مردم گوشزد کنند و اجازه ندهند مردم ناخواسته و یا با چشم بسته از دشمن و برنامه های او تبعیت کنند.
ج؛ الگوهای رفتاری اسلام را از مبانی دینی و اسلامی استخراج کنند و در اختیار جامعه قرار دهند .
دیگران را تشویق و ترغیب نمایند تا ملاک رفتارشان را الگوهای خودی قرار دهند و در اقتصاد به اقتضائات الگوی اقتصاد مقاومتی عمل نمایند، در فرهنگ، الگوی فرهنگی اسلام را مبنا قرار دهند، در سیاست، هنر و اجتماع نیز چنین رفتار نمایند.
د؛ دشمن را راحت و آزاد نگذارند، میدان فرهنگی و تبلیغی را رها نکنند. اجازه ندهند دشمن در میدان عمل بلامنازع (مانع) و بدون مزاحم باشد، به مقابله و مبارزه عملی و تمام عیار با فرهنگ دشمن در همه حوزه ها بپردازد.
ه؛ فرهنگ خودی ( اسلامی) را در حوزه های مختلف اقتصاد، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و هنری به جامعه عرضه نمایند. الگوهای رفتاری اسلامی را به جامعه به ویژه جوانان معرفی کنند، همگان را تشویق و ترغیب نمایند تا به اسلام عمل کنند . معایب و مضرات فرهنگ غرب را معرفی کنند، محاسن و خوبی های فرهنگ اسلامی را بازگو کنند.
و؛ برای روشنگری و بصیرت افزایی جهاد و کوشش نمایند، پیروی نکردن از دشمن و عمل بر اساس الگوی اسلامی را از دیگران مطالبه نمایند و آن ها را راهنمایی نمایند که آن ها نیز از دیگران مطالبه کنند (نهضت روشنگری و مطالبه گری).
خلاصه آنکه جامعه فرهنگیان بعنوان یکی از میدان داران این عرصه باید علم مبارزه را در دست بگیرد و در وسط میدان، دیگران را تشویق و ترغیب نمایند تا ان شاءالله جهاد کبیر محقق شود.
